ปฏิเสธไม่ได้ว่า ในยุคปัจจุบันต้นทุนการผลิตสินค้าเกษตรมีการปรับตัวเพิ่มขึ้น ขณะที่ราคาสินค้าเกษตรส่วนใหญ่อยู่ในทิศทางขาลง ส่งผลทำให้ต้องมองหาตัวช่วยในการแก้ปัญหา โดยยึดหลักความต้องการลดต้นทุนในการผลิต ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้น และช่วยบำรุงดินไปพร้อม ๆ กัน ซึ่งวิธีที่กำลังได้รับความนิยมและเป็นตัวเลือกที่ดูเหมือนตอบโจทย์มากที่สุด นั่นก็คือ “ปุ๋ยพืชสด” และหากใครที่ยังไม่รู้จักคุ้นเคยกับปุ๋ยชนิดนี้ ในวันนี้เราจะพาคุณไปทำความเข้าใจให้มากยิ่งขึ้น
อะไร คือ ปุ๋ยพืชสด (Green Manure)
ปุ๋ยพืชสด นิยมใช้พืชตระกูลถั่ว เนื่องจากเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีและขึ้นง่าย มีไรโซเบียมเป็นแบคทีเรียที่อยู่ในรากของต้นถั่วแบบพึ่งพาอาศัยกัน โดยที่แบคทีเรียได้แหล่งพลังงานและแหล่งคาร์บอน ส่วนต้นถั่วได้กรดอะมิโนและสารประกอบไนโตรเจน ที่ไรโซเบียมตรึงได้จากอากาศ โดยวิธีการทำปุ๋ยพืชสด คือ ใช้วิธีการไถกลบในขณะที่พืชยังเขียวและสดอยู่ ซึ่งส่วนใหญ่จะใช้ในช่วงที่พืชกำลังเจริญเติบโตเต็มที่ หรือในช่วงออกดอกที่อายุประมาณ 50 วัน จากนั้นปล่อยให้เกิดการย่อยสลายประมาณ 5 – 15 วัน ก็จะทำให้ได้ธาตุอาหารและเพิ่มอินทรียวัตถุแก่ดิน
ใช้ปุ๋ยพืชสดมีประโยชน์อย่างไร
- ช่วยป้องกันการชะล้างการพังทลายของหน้าดินปลูกร่วมในระบบการปลูกพืช
- ช่วยตัดวงจรของโรค แมลง ศัตรูพืชหลัก
- เพิ่มอินทรียวัตถุแก่ดิน
- เพิ่มธาตุอาหารที่จำเป็นลงดิน
- ปรับปรุงสมบัติทางกายภาพของดิน ลดความหนาแน่น
- เพิ่มการจับตัว เพิ่มการอุ้มน้ำ และทำให้ดินร่วนซุยเหมาะแก่การปลูกพืช
ปุ๋ยพืชสดเหมาะกับดินประเภทใด
ไม่ใช่ดินทุกประเภทที่จะเหมาะสำหรับการทำปุ๋ยพืชสด เพราะจำเป็นต้องเลือกพื้นที่ให้เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต เพื่อที่จะได้อินทรียวัตถุที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด อีกทั้งยังเป็นตัวกำหนดพืชที่นำไปใช้ในการปลูกในพื้นที่นั้น ๆ ด้วย
1. พื้นที่ลุ่ม
- ดินเค็ม ควรเน้นปลูกพืช ทนต่อน้ำท่วมขัง พืชที่ควรนำมาใช้ทำปุ๋ยพืชสด เช่น โสนแอฟริกัน
- ดินไม่เค็ม พืชที่ควรนำมาใช้ทำปุ๋ยพืชสด เช่น ถั่วพุ่ม ถั่วพร้า ปอเทือง โสนแอฟริกัน
2. พื้นที่ดอน
- ดินชื้น เขตฝนตกชุก กระจายเกือบทั้งปี พืชที่ควรนำมาใช้ทำปุ๋ยพืชสด เช่น ปอเทือง ถั่วพุ่ม ถั่วพร้า
- ดินแห้ง พื้นที่ส่วนใหญ่อยู่ในบริเวณภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ลักษณะที่ดีของพืชที่จะนำมาใช้ทำปุ๋ยพืชสด
หากมีข้อจำกัดในเรื่องของการนำพืชตระกูลถั่วมาใช้ทำปุ๋ยพืชสด ก็ยังสามารถมองหาพืชที่มีคุณสมบัติต่อไปนี้ในการทดแทนได้
- ขยายพันธุ์ได้ง่าย
- ปลูกง่าย
- ทนต่อสภาพอากาศที่แปรปรวน
- แข็งแรง เจริญเติบโตได้ไวแข่งกับวัชพืชได้
- เจริญเติบโตแตกกิ่งก้านสาขามาก
- มีระบบรากลึก และแข็งแรงต้านทานต่อโรคและแมลง
- มีลำต้นอ่อน กิ่งโปร่ง ๆ เมื่อไถกลบแล้วเน่าเปื่อยผุพังได้เร็ว
“ปุ๋ยพืชสด” เป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่ช่วยประหยัดต้นทุนและเพิ่มแร่ธาตุในดินจากการใช้ส่วนลำต้นของพืชตระกูลถั่วในการไถกลบ และปล่อยให้ย่อยสลายกลายเป็นสารอาหารแก่พืช เรียกได้ว่า นอกจากจะปลูกถั่วขายได้แล้ว ส่วนประกอบอื่นของต้นถั่วก็ยังสามารถนำมาใช้ประโยชน์และต่อยอดปลูกพืชชนิดอื่น ๆ ให้มีการเจริญเติบโตงอกงามด้วยดินที่ประกอบไปด้วยธาตุอาหารที่ครบถ้วนสมบูรณ์ได้อีกด้วย
